Inleiding tot de verschillende Theesoorten
Wanneer je door de supermarkt of theespeciaalzaak loopt, zie je talloze verschillende soorten thee. Deze thee is allemaal afkomstig van dezelfde plant: de Camellia Sinensis. Welke soort thee uiteindelijk ontstaat wordt bepaald door waar en hoe de theeplant wordt geteeld, gecultiveerd en verwerkt. Thee is onder te verdelen in 6 hoofdsoorten. In dit artikel gaan we hier dieper op in.
Zwarte thee wordt over de hele wereld het meest gedronken. De smaak van zwarte thee is krachtig en wordt vaak omschreven als kruidig en fruitig met nootachtige tonen. Zwarte thee wordt het meest bewerkt van alle theesoorten, dit gaat als volgt in zijn werk: na het plukken van de theeblaadjes laat men deze verwelken in de zon. Ook wordt er soms warme lucht doorgeblazen, waardoor de blaadjes ook snel verwelken. Vervolgens kneust men de blaadjes door ze te rollen, zodat de sappen en daarmee ook de smaak loskomen en de oxidatie begint. Oxidatie betekent dat de blaadjes bruin worden, omdat er zuurstof bijkomt. Dit wordt ook wel fermenteren genoemd. Zwarte thee is volledig geoxideerd, meer dan andere varianten. De smaak is daardoor ook sterker. Tot slot wordt de thee ‘gevuurd’, oftewel: gedroogd.
Bekende soorten zwarte thee zijn English Breakfast thee, Ceylon thee en Earl Grey thee. Ook vruchtenthee (of fruitthee) heeft vaak zwarte thee als basis. Vruchtenthee is er in vele soorten en smaken. Sinds enkele jaren is thee met echte stukjes fruit ontzettend populair en kiezen er veel mensen voor om steeds vaker vruchtenthee te kopen. Let op: wanneer er alléén stukjes fruit in het water worden gedaan, mag dit officieel geen thee genoemd worden, er moet dan wel sprake zijn van een basis van zwarte (of groene) thee.
Een tweede bekende en populaire theesoort is groene thee. Groene thee wordt gemaakt van dezelfde theeblaadjes als zwarte thee, alleen is er in het verwerkingsproces één groot verschil: groene thee is helemaal niet geoxideerd. Hoe gaat dit in zijn werk? Na de pluk worden de theebladeren meteen verwerkt, zodat er geen oxidatie (het bruin worden doordat er zuurstof bij komt) kan plaatsvinden. De blaadjes worden daarom na het plukken direct verhit. Dit kan op verschillende manieren gebeuren, hierdoor heeft groene thee zo veel verschillende smaakvariaties. Zo kunnen de blaadjes worden verhit in een wok, een manier die in China vaak wordt gebruikt. Ook kunnen de blaadjes worden gestoomd, een methode die de Japanners meestal gebruiken. Vervolgens worden de blaadjes uitvoerig gerold om de sappen en daarmee de smaak vrij te krijgen. Daarna wordt de groene thee gedroogd. Groene thee is gezond, mede doordat het veel antioxidanten bevat. Ook zit er minder cafeïne in dan in zwarte thee. De smaak is fris, zoet, bloemig tot soms een beetje rokerig.
Een groene theesoort die een speciale vermelding verdient is Matcha. Matcha is afkomstig uit Japan en is een uiterst verfijnde groene thee, vermalen tot een fijn poeder. Deze goede kwaliteit groene thee wordt bijvoorbeeld vaak gebruikt bij de Japanse theeceremonies en is daarnaast ook heel geschikt om te verwerken in gerechten. Pure Matcha heeft een behoorlijk sterke groene theesmaak en biedt heel veel gezondheidsvoordelen. Zo bevat het aanzienlijk meer antioxidanten dan ‘gewone’ groene thee.
- Oolong thee
Oolong thee wordt ook wel eens halfgefermenteerde of blauwe thee genoemd. Dit laatste heeft niets met de kleur te maken, maar is bedacht omdat de smaak van de thee tussen zwarte thee en groene thee zit. De thee is dus deels geoxideerd: meestal tussen de 10 en 75%. Hoe ziet het verwerkingsproces eruit? Na het plukken van de blaadjes laat men ze verwelken. Daarna worden de blaadjes geschud, zodat de randen licht kneuzen en de oxidatie begint. De tijd van oxidatie hangt vervolgens af van de soort oolong. Er zijn zwaar, gemiddeld en licht geoxideerde oolongs. De oxidatie wordt beëindigd door de blaadjes te verhitten. Tot slot wordt de thee gerold en gedroogd.
Oolong thee wordt met name in Taiwan, ten noorden van Taipei, verbouwd. Het unieke klimaat en de bijzondere bodem dragen bij aan de perfecte oolong. Oolong betekent letterlijk ‘zwarte draak’ in het Chinees, wat verwijst naar de zeer donkere kleur van de thee die ontstaat tijdens het droogproces. De smaak van oolong thee varieert van fris, bloemig en fruitig tot een beetje zoetig.
- Witte thee
Witte thee wordt gemaakt van de bovenste knoppen en jonge scheuten van de theeplant. De jonge, donzige, witte uitlopers van de Camellia Sinensis kunnen enkel één keer per jaar vroeg in het seizoen geplukt worden en zijn daarom exclusiever. De blaadjes zijn na de pluk enkel in de zon gedroogd en hebben geen oxidatie of verdere behandeling ondergaan. Witte thee staat bekend als een van de mooiste, puurste theesoorten met een erg zachte smaak en wordt ook wel eens ’the beauty of tea’ genoemd. Witte thee bevat weinig cafeïne, maar meer antioxidanten dan groene en zwarte thee. De smaak van witte thee is vrij subtiel met bloemige en zoete tonen.
Gele thee is een minder bekende theesoort in het rijtje. Gele thee wordt alleen in China, in zeer kleine hoeveelheden, geproduceerd en zit tussen groene thee en oolong in. Het productieproces is vrijwel gelijk aan dat van groene thee, met enkel één extra stap. Na het stoppen van de oxidatie door de verhitting wordt de thee gestoomd doordat het onder een vochtige doek bij een temperatuur van 40° C – 60° C te drogen wordt gelegd. De theeblaadjes beginnen dan te zweten, te smoren. Het vocht slaat terug van het doek op de thee en wordt opgenomen in de smaak. Dit proces wordt in het Engels moist heating genoemd. Een behoorlijk ingewikkelde en arbeidsintensieve methode dus.
Dit zorgde er dan ook voor dat aan het begin van de twintigste eeuw de productie van gele thee steeds verder afnam. De kleine hoeveelheid die er werd geproduceerd, werd vooral lokaal verkocht en was niet bedoeld voor de grote markt. Rond 1940 was gele thee zo goed als verdwenen. Toch werd het in de jaren ‘70 langzaam weer populair. Inmiddels was er maar een klein aantal mensen dat wist hoe ze de thee moesten maken en sommigen hielden het zelfs geheim, met als resultaat dat de thee erg zeldzaam en prijzig was. Vandaag de dag is gele thee dus wel weer verkrijgbaar, maar betaal je wel iets meer dan voor de gemiddelde zwarte of groene thee. Qua smaak zijn er veel overeenkomsten tussen groene en gele thee, maar gele thee smaakt iets subtieler en zoeter. Ook is de smaak minder ‘grassig’ dan sommige soorten groene thee.
- Pu-Erh thee
De laatste theesoort in het rijtje is wellicht ook een minder bekende. Deze soort heet Pu-Erh thee en wordt ook wel rode thee genoemd. Pu-Erh thee komt uit Yunnan, dé theeprovincie in China. De basis van Pu-Erh thee is gelijk aan die van groene thee. De bewerking is ook bijna hetzelfde, maar nadat de groene thee gedroogd is, wordt deze nog gefermenteerd. Daarna wordt de thee samengeperst om vervolgens jaren te rijpen (zo’n 8 tot 30 jaar) of onder doeken gelegd, waardoor de rijping sneller gaat (minimaal 1 jaar). Tijdens het rijpen ontstaat er een gistingsproces wat de Pu-Erh thee een unieke smaak en aroma geeft. Voor Pu-Erh thee geldt dan ook: hoe ouder hoe beter! Pu-Erh thee heeft een nootachtige, aardse smaak.
Is dat alles?
Als je goed hebt opgelet, lijken we in de bovenstaande opsomming een belangrijke theesoort vergeten te zijn: kruidenthee! Toch mag kruidenthee zich eigenlijk geen thee noemen. Deze thee wordt namelijk niet van de bladeren gemaakt van de theeplant (Camellia Sinensis), maar bestaat uit natuurlijke kruiden. De kruiden worden rechtstreeks in het water opgenomen, waardoor kruidenthee ontstaat. In tegenstelling tot de ‘echte’ theesoorten, bevat kruidenthee geen cafeïne. Er zijn talloze kruidentheesoorten te noemen, enkele bekende soorten zijn muntthee, brandnetelthee, venkelthee en hibiscusthee. Ook zijn er allerlei soorten kruidenmelanges op de markt, waarin meerdere verschillende kruiden zijn samengevoegd.
Een andere bekende kruidenthee is rooibosthee. Rooibosthee wordt gemaakt van de rooibosplant (Aspalathus Linearis), die van origine voorkomt aan de westkust van Zuid-Afrika. Nadat de bladeren van deze plant zijn geplukt, worden ze gestampt en in de zon gelegd. Hierdoor krijgt rooibosthee haar roodbruine kleur. Rooibosthee bevat net als andere soorten kruidenthee geen cafeïne en nauwelijks ’tannine’. Tannine geeft thee een ietwat bittere smaak. Hierdoor is rooibosthee wat lichter van smaak en is het bijvoorbeeld ook een lekkere thee voor kinderen.
Een bijzondere soort kruidenthee is Yerba Mate. Yerba Mate wordt vooral in Argentinië, Uruguay, Paraguay en het zuiden van Brazilië gedronken. ‘Yerba’ staat voor de thee/kruidenblaadjes, ‘mate’ is de drinkkop (kalebas) waaruit men de yerba, met heet water, drinkt door middel van een ‘bombilla’ (filterrietje). Het wordt gebrouwen uit de gedroogde bladeren en takken van de boom ‘Ilex Paraguarensis’. De blaadjes van de mate-plant geven de thee een zachte smaak, vergelijkbaar met groene thee maar dan iets pittiger. In tegenstelling tot andere soorten kruidenthee bevat Yerba Mate juist wel veel cafeïne. Het is dan ook een echte energiebooster.
