Wat is matcha thee
Je hoort het de laatste tijd steeds vaker: matcha. Deze groene, poedervormige thee afkomstig uit Japan wordt ook in andere delen van de wereld steeds populairder. Het wordt ook wel eens superfood genoemd, omdat het zo gezond zou zijn. Maar wat is matcha nu precies? In dit artikel lees je alles wat je altijd al wilde weten over matcha.
Matcha is een speciaal soort groene thee afkomstig van de theeplant Camellia Sinensis. Matcha is afkomstig uit Japan en wordt gemaakt van in de schaduw geplaatste, jonge theeplantjes. Het proces start een aantal weken voor het oogsten van de theeblaadjes. Ongeveer 20 dagen voor het oogsten worden de plantjes afgedekt met matten of zeilen zodat de blaadjes zich in de schaduw optimaal kunnen ontwikkelen. Het vertraagt de groei en verhoogt de aanmaak van bladgroen in de plantjes. Het geeft de bladeren een donkerdere tint groen en de concentratie aan aminozuren neemt toe. Ook produceert de Camellia Sinensis hierdoor meer L-Theanine en cafeïne. De combinatie van deze stoffen zou verantwoordelijk zijn voor het rustgevende gevoel dat matchadrinkers ervaren.
Alleen de beste blaadjes worden met de hand geplukt en verwerkt in matcha. Na de oogst worden de bladeren te drogen gelegd. Vervolgens worden de bladeren van stengels en nerven ontdaan en verpulverd met een stenen vijzel. Dit verbrijzelen is een traag proces, omdat de molenstenen niet te warm mogen worden, anders kan het aroma verminderen. Zo kan het wel een uur duren om 30 gram matcha te produceren. Matcha is dan ook kostbaar, zeker in vergelijking met andere theesoorten. Voor een goede kwaliteit matcha moet je rekenen op minimaal 1 euro per gram, ofwel 30 euro voor 30 gram.
Hoe smaakt matcha thee?
De smaak van matcha wordt overheerst door de aminozuren. Het heeft een unieke smaak die wel eens wordt vergeleken met de smaak van gras, spinazie of avocado. De smaak wordt in Japan ‘umami’ genoemd. Umami is de minder bekende, vijfde basissmaak naast zoet, zuur, zout en bitter. Umami betekent letterlijk ‘heerlijk’ en is het best te omschrijven als een aangename, hartige en volle smaak. Alleen goede kwaliteit matcha heeft deze smaak en blijft minstens 1 uur aanwezig na het drinken van een kop thee. Omdat matcha van nature bitter is heb je maar een klein beetje nodig voor je kop thee. De beste matcha is wat zoeter en heeft een diepere smaak, dan de mindere soorten die later op het jaar worden geoogst of van onderaan de theeplantjes komen.
Geschiedenis
Zoals gezegd is matcha afkomstig uit Japan. De geschiedenis ervan begint echter in China. Tijdens de Song-dynastie (960-1279) was het populair om poedervormige thee te maken van gestoomde en gedroogde theebladeren. Hierbij werd het theepoeder en heet water bij elkaar geklopt. Zenboeddhisten uit Japan kwamen tijdens hun reizen door China in aanraking met matcha. Later ontwikkelden zij hun eigen tradities en productiemethoden. Ze vormden er een heel ritueel omheen en Chon monniken voegden daar in 1103 een etiquette aan toe, die tot op de dag van vandaag nog grotendeels gevolgd wordt in Japan.
Pas in 1191 bracht de monnik Eisai, het zenboeddhisme en de Chinese methode om theepoeder te bereiden naar Japan. Hoewel het theepoeder een hele tijd nauwelijks werd gedronken in China, zijn de Chinezen ondertussen de grootste verbruikers van matcha-thee wereldwijd. Ook in Japan werd en wordt de thee nog steeds geconsumeerd in Zen-kloosters en groeide het uit tot een statussymbool bij de betere klasse tussen de 14de en de 16de eeuw. Inmiddels is het een populaire drank die niet meer uit het leven van veel Japanners weg te denken is. Ook buiten Japan neemt de drank nog steeds toe in populariteit.
Verschillende soorten matcha
Matcha kan worden onderverdeeld in 3 verschillende kwaliteiten:
- Ceremoniële kwaliteit
De hoogste kwaliteit die gebruikt wordt in ceremonies en boeddhistische tempels. De kwaliteit is hoog, de prijs ook. Ben je geen kenner, dan zul je niet snel het verschil proeven tussen de ceremoniële en de premium kwaliteit.
- Premium kwaliteit
Bij deze thee worden de topjes van de theebladeren gebruikt. De thee zit boordevol antioxidanten, vitaminen en mineralen. De smaak is fris en subtiel. Alle matcha drinkers kunnen hiervan genieten en deze matcha is breed verkrijgbaar.
- Culinaire kwaliteit
Deze variant is het goedkoopst en wordt dan ook gebruikt om te verwerken in gerechten. Deze variant is iets bitterder, omdat de bladeren die lager aan de theeplant groeien worden gebruikt.
Matcha is over het algemeen wat prijziger dan andere theesoorten, maar de prijs hangt af van de kwaliteit. Er hebben diverse factoren invloed op de kwaliteit van de thee:
- De plaats van het blad aan de theeplant
Waar de blaadjes van de plant geplukt worden is essentieel voor de kwaliteit van de thee. De bovenste blaadjes zijn zacht en soepel, wat zorgt voor een fijnere structuur en een hogere kwaliteit. Lagere blaadjes zijn vaak harder en geven minder kwaliteit. De bovenste blaadjes zijn beter omdat de plant de meeste voedingsstoffen naar de snelst groeiende blaadjes stuurt en deze zich aan de top bevinden.
- De behandeling voor de verwerking
Traditioneel worden de blaadjes voornamelijk buiten gedroogd in de schaduw. Ze komen nooit in contact met direct zonlicht. Tegenwoordig gebeurt dit echter steeds vaker binnen. Kwalitatieve matcha is heldergroen als gevolg van deze manier van drogen.
- Vermalen met steen
Zonder de juiste materialen en technieken, kan matcha snel dalen in kwaliteit. De speciale granieten molenstenen die gebruikt worden in Japan zorgen voor het beste resultaat.
- Oxidatie
Ook oxidatie vormt een belangrijke factor. Contact met zuurstof kan de kwaliteit nadelig beïnvloeden. Vaak oogt deze matcha bruiner en heeft deze een andere geur.
De gezondheidsvoordelen van matcha
Matcha staat bekend als dé superfood onder de superfoods, omdat het aanzienlijk meer antioxidanten bevat dan groentes of andere groene theesoorten. Antioxidanten gaan onder andere veroudering tegen, zorgen ervoor dat onze huid in goede conditie blijft, verkleinen de kans op hart- en vaatziekten en hebben een cholesterolverlagende werking. Ook is matcha bijzonder rijk aan aminozuren, vitaminen en mineralen.
Matcha heeft onder andere de volgende gezondheidsvoordelen:
- Matcha helpt om je lichaam jong en gezond te houden
Het rijke gehalte aan antioxidanten in matcha vertraagt de veroudering in ons lichaam. Hierdoor helpt matcha bij het tegengaan van hart- en vaatziekten en blijven huid en bloedvaten soepeler. Daarnaast verlaagt matcha het cholesterolgehalte.
- Matcha versterkt het immuunsysteem
Matcha bevat veel calcium, kalium, vitamine A en C, ijzer en eiwitten die je immuunsysteem versterken. Dit maakt je dus weerbaarder tegen verkoudheid en ziekten.
- Matcha heeft een kalmerende werking
Matcha heeft een kalmerende en ontspannende werking. Dit komt door het aminozuur L-theanine dat in matcha aanwezig is. Matcha kan dan ook helpen tegen stress en angstaanvallen.
- Matcha verbetert geheugen en concentratie
De L-theanine in matcha zorgt ervoor dat er dopamine en serotonine worden aangemaakt. Hierdoor verbetert je geheugen en wordt je concentratievermogen beter.
- Matcha geeft een kalme en langdurige energieboost
Matcha bevat slechts 25% van de hoeveelheid cafeïne van een kopje koffie. De cafeïne in combinatie met de L-theanine geeft je een 4-6 uur durende gelijkmatige en kalme energiestroom. Matcha is dus een gezonder alternatief voor koffie of andere energiedranken.
- Matcha kan helpen met afvallen
Matcha houdt de bloedsuikerspiegel in balans. Door een gelijkmatige bloedsuikerspiegel verbetert de stofwisseling en de verbranding van calorieën. Matcha helpt dus met afvallen en je gewicht onder controle houden.
Het bereiden van matcha
Matcha is een poedervormige thee en wordt dan ook anders genuttigd dan thee met losse bladeren of theezakjes. Het poeder wordt volledig opgelost in een vloeistof zoals water of melk.
Voor het gebruik wordt matcha vaak door een zeef gehaald om eventuele brokjes te verpulveren. Hier zijn specifieke zeefjes voor verkrijgbaar. Met een houten spatel duw je de thee door de zeef. De gezeefde matcha kan vervolgens in de theekop worden gedaan.
Voor een kopje van 60-80 ml water, heb je zo’n twee tot vier gram matcha nodig. Traditioneel wordt matcha in kleinere kopjes gedronken, in het westen zijn we vaak grotere mokken of theeglazen gewend. Vermeng de matcha vervolgens met een bamboe lepel door het hete water. Zorg dat het water niet kookt, de ideale temperatuur is 70−85 °C. Om daarna een consistente massa te krijgen, meng je het geheel, het liefst met een bamboe kwast. Er mogen geen brokjes meer in de vloeistof overblijven en er mag geen thee vastkoeken aan de zijkanten van de theekop.
Er zijn 2 standaard manieren om matcha te bereiden: dun en dik:
- Usucha of dunne thee
Dit wordt meestal bereid met 1,75 gram matcha en 75 ml warm water. Dit kan opgeschuimd worden of niet, naar eigen wens. Deze thee is lichter, dunner en vaak ook wat bitterder.
- Dikke thee of Koicha
Voor deze thee heb je iets meer matcha nodig: rond de 3,75 gram voor 40 ml water. Omdat het resultaat een stuk dikker is, moet je langer en trager roeren, waardoor je geen schuim produceert. Deze dikkere matcha is vaak duurder en wordt gemaakt van oudere thee, die vaak milder en zoeter is. Deze thee wordt bijna uitsluitend gebruikt bij Japanse theeceremoniën.
Matcha komen vaak terug in de traditionele Japanse theeceremonies. Er wordt dan veel aandacht besteed aan de voorbereiding, het serveren en het drinken van de thee.
Wat kun je nog meer met matcha?
Omdat matcha een poeder is kun je er allerlei kanten mee op. Ook bij voeding wordt matcha vaak gebruikt. Sinds de opkomst van matcha begin van de 21e eeuw kom je het, vooral in Japan, tegen als topping bij ijs, chocolade, snoep en desserts. Matcha en matcha latte veroveren de koffiewereld als een gezond alternatief, daarnaast kom je matcha ondertussen ook tegen in smoothies, milkshakes en nog heel wat andere drankjes.
