De geschiedenis van Ceylon thee
Ceylon thee is kortgezegd thee afkomstig uit Sri Lanka, het land wat tot 1972 Ceylon heette. Met Ceylon thee wordt in de meeste gevallen zwarte thee bedoeld die zich kenmerkt door een verfrissend aroma met een vleugje citrus. Sinds enkele jaren bestaat er ook groene en witte Ceylon thee. In dit artikel lees je alles wat je altijd al wilde weten over Ceylon thee.
Gek genoeg begint de geschiedenis van Ceylon thee bij… koffie! Tot 1869 werd er namelijk vooral koffie verbouwd op Sri Lanka. In dat jaar brak de agressieve koffieroestziekte Hemileia Vastatrix uit en kwam er een einde aan het verbouwen van de koffieplanten. Al eerder was de schot James Taylor – die vaak gezien wordt als pionier van Ceylon thee – begonnen met het verbouwen van thee. Aanvankelijk op kleine schaal, maar toen de koffieproductie bijna volledig werd weggevaagd, vormden de theeplantages een waardige opvolger. In twee decennia tijd steeg de productie van 23 ton naar 23.000 ton. Het was dus een enorm succes en de productie van thee werd de belangrijkste vorm van werkgelegenheid op het eiland. Binnen twintig jaar had de dichte jungle van centraal-Sri Lanka dan ook plaatsgemaakt voor de eindeloze rijen nauwkeurig gesnoeide theestruiken, die nog steeds kenmerkend zijn voor dit gebied. Met de groei van de export bloeide ook de reputatie en kwaliteit van de Ceylon thee tot in de 20e eeuw en dus is ook vandaag de dag Ceylon thee een van de belangrijkste exportproducten van Sri Lanka.
Sri Lanka
Ten zuidoosten van India, vlakbij de evenaar, ligt het eiland Sri Lanka, dat ook wel de ‘Parel van de Indische Oceaan’ wordt genoemd. Na India en China is Sri Lanka de grootste theeproducent ter wereld. Sri Lanka heeft ideale omstandigheden voor de productie van thee. Het landschap, met name in het oosten en westen van het eiland, wordt dan ook gekenmerkt door de talloze theevelden, meer dan 188.000 hectare! De meeste theetuinen zijn hooggelegen. En er heerst een nat, warm klimaat. Dit zorgt ervoor dat de theestruiken iedere 7 tot 8 dagen uitlopen. De thee wordt meestal gekwalificeerd naar de hoogte: hoe hoger, hoe beter.
Sri Lanka kent 6 gebieden waar thee wordt verbouwd:
- Nuwara Eliya (letterlijk: lichtstad, stad boven de wolken): hoog theegebied (hoogte: 2100 meter) in het midden van het eiland, hier komt de beste thee vandaan. Dit gebied heeft in verhouding tot de rest van Sri Lanka een koel klimaat, wat de theekwaliteit ten goede komt en wordt ook wel het ‘champagne-theegebied’ genoemd. De hoofdstad van dit gebied heet eveneens Nuwara Eliya en wordt ook wel ‘Klein Engeland’ genoemd. De stad is namelijk gesticht door de Britten in de 19e eeuw en de typische Britse koloniale bouwstijl kun je nog duidelijk herkennen.
- Kandy: laag theegebied in de buurt van de oude hoofdstad. Dit gebied staat samen met Nuwara Eliya bekend om zijn mooie Orange Pekoe theeën, die geprezen worden om hun rijke en volle smaak.
- Uva: gelegen ten oosten van Dambulla
- Galle: gelegen in het zuiden
- Ratnapura: ongeveer 88 km ten oosten van de hoofdstad Colombo
- Dambulla: gelegen in het westen (hoogte: 1000 meter)
De thee uit de lagergelegen gebieden in Sri Lanka heeft zijn eigen kenmerken. De rijke grond in de regio draagt bij tot een snelle groei van de theestruik en produceert een lang mooi blad dat donker van kleur wordt na de verwelking. Omdat het gebied vooral droog en warm is hebben de soorten uit deze streek een krachtig aroma.
Sri Lanka produceert hoofdzakelijk zwarte thee. Sinds kort wordt er naast zwarte thee ook groene thee en Oolong thee verbouwd. Sri Lanka is een van de meest vooruitstrevende landen voor wat betreft het verbouwen van gecontroleerde biologische thee.
De theeproductie in Sri Lanka is van groot belang voor de economie van Sri-Lanka én de wereldmarkt. Zoals gezegd is het land ‘s werelds derde grootste producent van thee, verantwoordelijk voor 19% van de wereldexport. Ongeveer 4% van het landoppervlak van Sri-Lanka is dan ook bedekt met theeplantages en maar liefst 5% van de bevolking werkt in de thee-industrie.
Ook al heet Ceylon sinds 1972 Sri Lanka, toch wordt in de theewereld nog steeds gesproken over Ceylon thee omdat het een echte merknaam is geworden.
Het productieproces van Ceylon thee
De thee op Sri Lanka wordt geplukt door de duizenden Tamil-arbeidsters die op de plantages werken (de mannen werken meestal in de fabriek). Met manden op hun rug plukken ze de kostbare theebladeren. Om de versheid te garanderen worden van elke tak alleen de bovenste knoppen en twee blaadjes geplukt. Vervolgens worden de blaadjes in manden naar de fabriek gebracht, waar ze worden gewogen. Om het vocht te laten verdampen worden de bladeren eerst in hete lucht gedroogd, en daarna gerold en gebroken om het natuurlijke oxidatieproces in gang te zetten. Na een zorgvuldig berekende tijdsduur ondergaan de bladeren in enorme ovens de laatste droging en wordt de thee in machines gesorteerd aan de hand van de grootte van de bladdeeltjes. Het hele proces, van blad tot thee, neemt niet meer dan 24 uur in beslag. Ten slotte wordt de thee op veilingen verhandeld; de beste kwaliteit is voornamelijk bestemd voor de export.
Het eindproduct krijgt namen die onder andere gebaseerd zijn op het formaat van de bladdeeltjes. In grote lijnen zijn alle theeën te verdelen in 4 hoofdgroepen:
- Orange Pekoe (bladthee): hele blaadjes in gerolde toestand, bestemd voor losse thee
- Broken Orange Pekoe (gebroken thee): grote deeltjes van hele blaadjes, ook voor losse thee
- Fannings: kleinere deeltjes van de blaadjes, bestemd voor theezakjes
- Dust: heel fijne overschotjes die ook gebruikt worden voor theezakjes.
We kennen Ceylon thee vooral van het gebroken blad uit de supermarktschappen, maar Sri Lanka produceert ook geweldige exclusieve Orange Pekoe-theëen.
Aan de namen van veel theesoorten is een serie letters toegevoegd, die iets zeggen over het bladtype van de thee:
- F: Fancy, wat staat voor topkwaliteit.
- T: Tippy, thee met veel bladknop.
- G: Golden, verwijst naar de gouden glans van het blad.
- OP: Orange Pekoe, staat voor mooi, lang blad (het tweede blad), wat heel is gebleven bij de verwerking.
- P: Pekoe, de jonge blaadjes, de top van de tak.
- B: Broken, tijdens het rollen in het verwerkingsproces zijn de theeblaadjes gebroken.
- PS: Pekoe Souchong, groot blad (het vierde blad), in de lengte gerold.
- PS: Souchong, groot blad (het vijfde blad), in de lengte gerold.
Tot slot wordt Ceylon thee onderverdeeld naar de hoogte (boven zeeniveau) waar de bladeren vandaan komen: high-grown (de beste thee, met de subtielste smaak, komt van plantages in de buurt van Nuwara Eliya), mid-grown, en de sterker smakende, maar grovere low-grown-thee, geproduceerd aan de voet van de heuvels.
Ceylon thee zetten
De zwarte Ceylon thee kenmerkt zich door een verfrissend aroma met een vleugje citrus, wat ook zorgt voor een frisse smaak. Ceylon thee is van een fijne kwaliteit, vol en toch ook mild van smaak. Het is makkelijk drinkbaar en lekker voor alledag. Het is een thee die met name geschikt in om in de ochtend of middag te drinken. Ceylon thee bevat cafeïne.
De smaak van het hele blad (Orange Pekoe: OP) is subtieler dan die van het gebroken blad (Broken Orange Pekoe – BOP). Wanneer je er heet water overheen schenkt, zullen de bladeren duidelijk zichtbaar uitvouwen, ontkrullen, ontrollen en uitzetten. Een avant-garde dans die de Engelsen ‘the agony of the leaf’ noemen. Terwijl de BOP sterk en vol qua smaak is, is de OP meer subtiel, zacht en zeer aromatisch.
Hoe maak je nu het lekkerste kopje Ceylon thee? Hieronder vind je tips voor het zetten van deze thee:
- Gebruik 4 tot 5 opgehoopte theelepels Ceylon thee per liter of een klein theelepeltje per kop en doe dit in een theezeef, thee-ei of papieren theezakje
- Laat het water goed doorkoken (ideale serveertemperatuur: 100˚C)
- Hang de theezeef, thee-ei of papieren theezakje in een theepot of theeglas en overgiet het met kokend water
- Laat de thee 3-5 minuten trekken tot deze een oranje/koperachtige kleur heeft
- Roer de thee vervolgens goed door
Serveer de thee zwart, of eventueel met wat melk, honing of citroen. In Sri Lanka zelf wordt de thee meestal thee geserveerd met opgewarmde melk en suiker.
De gezondheidsvoordelen van Ceylon thee
Ceylon thee is een zwarte thee, afkomstig van de theeplant Camellia Sinensis. De thee bevat bioactieve stoffen zoals flavonoïden (antioxidanten). Deze stoffen beschermen je lichaam tegen schadelijke stoffen en vrije radicalen die je ziek maken. Daarnaast is zwarte thee rijk aan vitaminen B1, B2, B3 en B5, C en E. Deze vitaminen bevorderen de werking van je zenuwstelsel en je spijsverteringssysteem én versterken je weerstand.
Ceylon-thee bevat cafeïne, maar de hoeveelheid cafeïne in je kopje is afhankelijk van de bladeren die worden gebruikt om de thee te maken en van je bereidingsmethode. Theezakjes bieden bijvoorbeeld meestal meer cafeïne dan hele theebladeren. Als je de thee langer laat weken, krijg je een meer cafeïnehoudende drank. Traditionele zwarte thee bevat ongeveer 50 tot 90 milligram cafeïne per kopje. Pas op met het drinken van te grote hoeveelheden cafeïne, je kunt dan bijwerkingen ervaren zoals hoofdpijn, beverigheid of problemen met slapen.